Bezuinigingen Stedelijk OV
Het kabinet heeft in haar kabinetsplan opgenomen om 120 miljoen te bezuinigen op het openbaar vervoer in de grote steden. Een grote opgave voor Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. De eerste gevolgen zijn reeds zichtbaar. De drie gemeentelijke vervoerbedrijven hebben al twee stakingsronden gehouden en een derde staat nog gepland. Het ministerie is tot nog toe met een tegemoetkoming van 23 miljoen euro gekomen. Wat vinden JV-ers hiervan? Op 26 juli namen 25 Jonge Veranderaars deel aan een Lagerhuisdebat over dit onderwerp.
Na een inleiding over de omvang van de bezuinigingen bracht Nico van Paridon, hoofd afdeling Openbaar Vervoer van de Stadsregio Amsterdam, een eerste stelling in:
OV bezuinigingen worden niet in de juiste omgeving neergelegd. In de metropolitane gebieden die de economie van het land moeten trekken, moet je zeker niet extra bezuinigen.
Door middel van een aantal quotes uit Rijksvisies beargumenteerde hij zijn stelling dat ook het Rijk inziet dat het OV in de grote steden een belangrijke rol speelt bij het ontwikkelen van economische topregio’s.
De JV’ers brachten interessante argumenten in waarom er juist wel of niet bezuinigd moest worden in de economische topregios. Tegen deze stelling werd ingebracht dat in de buitengebieden geen alternatief voor de bus aanwezig is en het OV daar daarom moet blijven rijden. In de stad is de fiets een goed alternatief. Voorstanders vonden de auto juist een goed alternatief in de buitengebieden. Tegenstanders gaven ook aan dat in de steden nog wel een aantal lijnen met zeer lage kostendekkingsgraad rondrijden; hier valt zeker efficiëntie te behalen. Als advies werd meegegeven om de bezuinigingen vooral als kans te zien om de mobiliteitsbudgetten opnieuw in te delen.
De tweede stelling werd ingebracht door Joop Bakker, directeur exploitatie, RET:
OV bezuinigingen leiden in de steden uiteindelijk tot het schrappen van lijnen. De GVB’s hebben de afgelopen jaren een ontwikkeling doorgemaakt om te komen tot efficiëntere bedrijfsvoering. Dit is ook aangetoond door middel van diverse onafhankelijke onderzoeken. Private vervoerders kunnen misschien eerder goedkoper OV in de steden aanbieden, maar de GVB’s kunnen dit in de toekomst ook.
Ook over deze stelling lieten ’JV-ers twee kanten van het verhaal zien.. Tegen deze stelling werd ingebracht dat de GVB’s nog niet commercieel genoeg opereren. Voor lang niet alle extra werkzaamheden worden facturen rondgestuurd. Het efficiënt opvangen van de bezuinigingen wordt zo onhaalbaar. Voorstanders brachten daar tegenin dat de bestekken deze efficiëntie vaak ook onmogelijk maken; met een GVB worden deze politieke wensen dan ook beter ingevuld. Tegenstanders brachten daarop in dat gedetailleerde bestekken daarentegen innovatie tegen gaan. Private vervoerders zijn zakelijker en richten zich sterker op hun contract. Zij zetten hierdoor uit zichzelf minder in om extra kwaliteit te bieden.
De ‘bestekkendiscussie’ zorgde voor een spontane derde stelling en probleemstelling:
‘Opdrachtgevers kunnen het beste de reizigersvraag bepalen’.
Met het nieuwe OV budget in het achterhoofd wie moet het aangepaste lijnennet gaan bepalen?
Sommige JV-ers vonden dat juist de vervoersbedrijven de reizigersvraag beter in beeld hebben. Zij zijn immers het aanspreekpunt van de reiziger en beschikken over veel informatie uit bijv. de OV-chipkaart. De opbrengstverantwoordelijkheid moet dan wel bij de vervoerder liggen. Anderen brachten terecht in dat overheden meer rekening houden met de sociale functie en met de langere termijn (zoals coördinatie met infrastructuur en ruimtelijke ordening). Bovendien hebben de overheden institutioneel gezien deze rol gekregen.
Daar staat tegenover dat overheden “gegijzeld” konden worden door specifieke belangenverenigingen, waarvan de belangen tegengesteld kunnen zijn met die van (andere groepen) reizigers,
Na drie Lagerhuisdebatten werd niet alleen duidelijk dat er zich een aantal hele goede debaters onder de Jonge Veranderaars bevinden, maar ook dat er niet één ultieme oplossing is. Of de bezuinigingen nu moeten vallen in de steden of buitengebieden, beter opgevangen kunnen worden door publieke of private vervoerders of bepaald moeten worden door overheden of marktpartijen: er zijn voor alle opties veel voor en tegens. Het was een pittig en interessant debat dat de JV-ers voerden.Het blijft voor ons allemaal spannend wat er nu uiteindelijk gaat gebeuren.