Studiereis naar Boedapest

In 2012 reisde de JV naar Boedapest. Niet meteen de eerste, beste bestemming als je aan goede voorbeelden in het OV denkt. Maar daarom niet een minder interessante bestemming! Boedapest is niet alleen de stad met de oudste metro van het Europese vasteland, maar waar ook al de langste tram ter wereld rijdt. Twee uiterste zou je denken. Maar alles in deze stad komt bij elkaar. En het OV lijkt dan misschien wat verjaard en oudbollig (gem. leeftijd bus is 18,7 jaar), het werkt allemaal perfect! Voor nog geen €15,- kun je een week lang gebruik maken van al het OV wat rondrijdt in Boedapest; tram, metro, trein, boot, bus. Alvast een leerpuntje voor het Nederlandse OV?

Op woensdagavond vertrokken we met een groep van 22 mensen via Eindhoven naar Boedapest. En nee, er werd geen busje gereserveerd om ons van het vliegveld naar ons appartement te brengen. De eerste echte OV ervaring, die toch ruim een uur duurde, in Boedapest was een feit!

De volgende ochtend gingen we als eerste op bezoek bij het Centre for Boedapest Transport, oftewel BKK. De OV-autoriteit van Boedapest is in 2010 opgericht met Transport for London als voorbeeld: ze houden zich bezig met planning op de lange termijn, en houden deskundig toezicht op de vervoerders. Na het welkom van de (nogal jong ogende) directeur kregen we een presentatie over andere aanbestedingen in het OV en de afgelopen en toekomstige ontwikkelingen van het OV in Boedapest.

Na dit bezoek werden we meegenomen voor een uitgebreide Hongaarse lunch.

Ons 2^e dagdeel bestond uit een bezoek aan de nieuwe metrolijn 4. Deze lijn is nog onder constructie, maar heeft al heel wat stof doen opwaaien in Hongarije. Zo zou de lijn veel te veel geld hebben gekost en verbindt het niet de juiste punten met elkaar en schiet zo zijn doel voorbij. Ondanks het protest komt de lijn er wel, en moet in 2014 gerealiseerd worden. Na een korte introductie presentatie werden we meegenomen onder de grond. Een indrukwekkende tunnel, waar we een rondleiding van ruim een uur kregen, inclusief uitleg over het automatisch rijden van de metro en de boortechniek.

De avond werd goed afgesloten bij een Mongolian BBQ restaurant. En uiteraard met de nodige danspasjes + ½ liters..

 

De volgende ochtend vertrokken we naar het spoorbedrijf MÁV. Een tafel vol water, koffie, treintjes en lokale, Hongaarse bladerdeeghapjes stonden ons op te wachten. Een heus team van mensen ontving ons, allen van verschillende spoorbedrijven, waaronder een presentatie van kleine, regionale spoorwegmaatschappij in het westen van het land die zich langzaam aan het uitbreiden is.

Tussendoor moest natuurlijk even een klein ritje gemaakt worden met de langste tram ter wereld, een Siemens Combino van maar liefst 54 meter lang!        

Na dit avontuur stond nog een bezoek aan de BKK Traffic Control Centre op het programma. Dit Traffic Control Centre is verantwoordelijk voor gesignaleerde kruispunten, inclusief die van tramlijn 4 welke net vernieuwd zijn om meer capaciteit aan te kunnen + voorrang te geven, ten koste van het autoverkeer;).

De geplande boottrip kon helaas niet doorgaan, het water in de Donau stond te laag, dus er gingen geen boten.

De volgende dag waren er twee optionele programma’s. De ene groep vertrok al vroeg naar Wenen. De reis naar Wenen verliep comfortabel met snelheden tot 160km/h met de Railjet. Ter promotie van de verbinding en de beide steden zelf, kost de bijna drie uur durende treinreis maar 33 euro retour, inclusief onbeperkt gebruik van het openbaar vervoer in het centrum van Wenen. Reserveren is niet nodig en kaartjes zijn gewoon van tevoren aan het loket te koop, maar ook online.

In Wenen werd begonnen met een lunch met schnitzel en spätzle om vervolgens de verschillende stationsprojecten te bekijken. Alle drie de stations liggen buiten de binnenstad en krijgen een aparte functie. Wien Mitte wordt na een grote verbouwing ongeveer nu weer geopend met een nieuw winkelcentrum en zal dienen voor het regionale treinverkeer en overstap op tram en metro. Wien Westbahnhof is de afgelopen jaren uitgebreid met een winkelcentrum dat een bestemming op zich is, maar goed gescheiden is van de reizigersstromen en Wien Hauptbahnhof wordt het nieuwe centraal station aan een nieuwe doorgaande lijn. Bij Hauptbahnhof bezochten wij het zeer gelikte informatiecentrum en de uitkijktoren.

De andere groep vertrok voor een ‘retro’ rondleiding door Boedapest. De wandeling in een beetje druilerig weer ging kris kras door Boedapest heen en liet leuke, niet toeristische plekjes zien. Omdat het OV altijd gemist wordt, gingen er nog een aantal een rondritje maken in de Buda-heuvels met de kinderspoorbaan. Deze baan wordt (bijna) helemaal door kinderen bediend en is voor echte OV-fans erg leuk. Er was daarna nog tijd om bij te komen  in een van de thermische baden, waar Boedapest toch ook bekend om staat.

Afsluitend kwam de hele groep weer bijeen om een laatste diner te nuttigen in een hip Hongaars restaurant. Het extra uurtje slaap vanwege de wintertijd had uiteindelijk lang niet voor iedereen erg veel effect.. De volgende ochtend vroeg op om weer met het OV naar het vliegveld te vertrekken en moe maar voldaan zondagmiddag in Eindhoven aan te komen.

Imago & reputatie; wat hebben we geleerd voor ons jaarthema?

Ook het busvervoer in Boedapest moet worden aanbesteed. In plaats van lijnen aan te besteden aan vervoerders of het hele net in een keer uit handen te geven, koopt de verkeersautoriteit kilometers in bij busvervoerders. Vervolgens bepaalt de autoriteit waar zij die buskilometers wil inzetten. Zo kan iedereen in Boedapest kennis maken met nieuwe bussen in plaats van maar op één lijn of over vele jaren als er voldoende geld is om alles te vervangen.

Imago kan ook een negatieve invloed hebben. Zo werd in de jaren negentig besloten tot de aanleg van een vierde metrolijn, omdat vier beter is dan drie. Dat ondertussen een groot deel van de inwoners van de stad in de suburbs ging wonen werd niet meegenomen in de planning en dus loopt het traject niet van waar mensen wonen naar waar mensen willen zijn. De geschatte kosten van de metro (1,4 miljard euro) staan daarbij ook nog in groot contrast met de kosten van de upgrade van het tramnet (ca 80 miljoen euro) en de uitbreiding van de lijnen naar de buitenwijken waar de voormalige binnenstadsbewoners zijn gaan wonen.

Om je reputatie hoog te houden, kan je ook alle tegenstand negeren. In het informatiecentrum van Wien Hauptbahnhof is nergens een kritisch geluid te vinden over de bouw van dit derde grote station. We konden ons niet voorstellen dat er werkelijk geen protest of omstreden beslissing zou zijn, maar in het informatiecentrum werd alles voorgesteld als een heel mooi project, met aparte uitleg voor kinderen, omwonenden, reizigers en ingenieurs. Heel anders dan bijvoorbeeld het informatiecentrum in Stuttgart, waar in de communicatie de tegenbeweging een eigen plek krijgt. Wat deze beide aanpakken doen met je imago op de lange termijn is nog onderwerp van discussie.