Stap in je rol, ga mee, HST

Een rit over de HSL, ruim voor het grote publiek instapt, stond al lang op het verlanglijstje van de JV. Op het moment dat bekend werd dat de klantentestritten van start gingen was dat de aanleiding om als commissie snel te schakelen. Vooral ook om daarbij nog een inhoudelijk interessant programma te leveren precies op de dag dat de testrit gehouden zou worden. Het leek een uitdaging om – vanwege de late uitnodiging – voldoende deelnemers te trekken. Niets bleek minder waar. 2 dagen na de uitnodiging belde RailForum met de mededeling “dat er bijna elke minuut wel een aanmelding binnenkwam”, die de commissie deed besluiten om 2 dagen later noodgedwongen de inschrijving te sluiten.

24 juni was het zover, 60 jonge veranderaars voor het eerst als “echte reizigers” over de nieuwe hogesnelheidslijn. Een bijzondere reiservaring die mensen in de stemming bracht om aansluitend gezamenlijk een aantal cases te behandelen. Wat maakt de HSL nu zo uniek? Op het gebied van zowel de infra als het vervoer zijn daar verschillende antwoorden op te geven. Maar vooral ook uniek zijn de – min of meer – nieuwe betrokken partijen en de manier waarop zij samenwerken.

Aan de hand van de volgende cases zijn de JV-ers uitgedaagd om als “partij” aan de discussie deel te nemen, ondersteund door een vertegenwoordiger / spreker werkzaam bij die partij:

Nederland krijgt te maken met een zware storm (klimaatverandering). de brug over het Hollands Diep raakt ernstig beschadigd, herstelwerkzaamheden duren minimaal een week.
Nederland en België organiseren het WK voetbal, enorm vervoerspotentieel tussen Brussel, Rotterdam en Amsterdam, de organisatie zoekt naar een duurzame vervoersoplossing 24hr.
Wissels bij Schiphol zijn aan vervanging toe, een weekendbuitendienststelling is nodig, bussen worden ingezet, de extra reistijd bedraagt ongeveer 1 uur.
De HSL-Zuid is 10 jaar in dienst, reizigersaantallen overtreffen elke verwachting, behoefte aan het uitbreiden van het HSL netwerk.

De verschillende partijen werden in de gelegenheid gesteld om de zienswijze over de case vanuit het eigen perspectief neer te zetten. Ze werden daarbij aan het woord gelaten, of als snel door een andere partij bekritiseerd. Het laatste woord was aan de vertegenwoordigers die uitleg gaven over hoe het in het echt gegaan is (geoefend is) of geregeld is. Ook al stond het onderwerp niet in de cases genoemd ook de beveiliging kwam aan bod, met tot gevolg een hevige discussie. Doelstelling van de middag was echter duidelijk vooruit te kijken en vooral te stilstaan bij de ervaringen die we mee willen nemen voor de toekomst.

Belangrijke leerpunten, opmerkingen en aanbevelingen die tijdens de sessie naar voren kwamen zijn:

Veel kennis blijkt vluchtig en in een langdurig project als de HSL snel te verdwijnen, waardoor in een later deel van de ontwikkeling van de HSL het wiel weer opnieuw is uitgevonden.
Er is geprobeerd alles in contracten te gieten, maar met verstoringen en onvoorziene omstandigheden werkt dat niet, je hebt een alliantievorm nodig, waarbij de scope duidelijk is.
De overheid moet zich niet bemoeien met techniek en alleen functionele eisen stellen.
Betrek de uiteindelijke beheerder vroegtijdig bij een project, want door het ontbreken van kennis uit de eerste fasen gaat anders gewoon heel veel tijd en geld verloren.

Laatste oneliner als aanbeveling:

Laat partijen doen waar ze goed in zijn.
Er is geen beste contractvorm, dat is projectafhankelijk.
Mensen niet met elkaar laten praten, of mensen te laat betrekken werkt niet. Alleen samen werkt.
Alle onderdelen van de HSL waren gecertificeerd, maar bij het integraal proefbedrijf bleken er toch combinaties niet te werken. Het geheel is meer dan de som der losse delen.

Uit de middagsessie werd duidelijk dat met de komst van de HSL-Zuid en de gekozen contractuele opzet veel kennis is vergaard rond grootschalige infrastructuur. Het heeft samenwerkingsvormen, inzichten en nieuwe technieken opgeleverd die voor de Nederlandse kennisontwikkeling zeker van toegevoegde waarde zijn. Zo worden al veel ontwikkelingen, ontstaan op de HSL, succesvol op andere projecten toegepast!

Wat ons betreft was het een geslaagde activiteit. We hebben veel geleerd en gezien en behoren maar mooi tot diegenen die als een van de eerste over de HSL-Zuid gingen!

De organisatie,

Mark Oldenziel
Klaas Jan Visser
Willemien van der Marel
Wilko Mol